Obrzęk to efekt nagromadzenia się znacznej ilości wolnego płynu w przestrzeni pozakomórkowej. Może dotyczyć jedynie wybranych części ciała (obrzęk miejscowy) lub obejmować wiele narządów (obrzęk uogólniony). Najczęstszą przyczyną obrzęków są obecnie stany związane z utrudnionym odpływem płynów z kończyn dolnych takie jak długotrwałe podróże lub wielogodzinne pozostawanie w pozycji siedzącej. Obrzęk może też być objawem poważnej choroby. Każdy nawracający obrzęk wymaga diagnostyki i wdrożenia odpowiedniej profilaktyki lub leczenia.
Rodzaje obrzęków i ich leczenie
Fakty i mity na temat obrzęków
Wokół tematu obrzęków narosło wiele niewyjaśnionych wątpliwości i nieścisłości. Poniżej postaramy się rozważyć najczęściej pojawiające się pytania pacjentów.
-
Obrzęk to objaw alarmujący w każdym przypadku
Faktem jest, że występowanie obrzęków bardzo często świadczy o zaburzeniu działania któregoś z układów (sercowo-naczyniowy, limfatyczny, zaburzenia czynności nerek, tarczycy). Nawracające lub długotrwale utrzymujące się obrzęki którym towarzyszy ból i dyskomfort, zawsze powinny skłonić nas do wizyty u lekarza. Jeśli jednak nie są związane z uczuciem ciężkości nóg i pojawiają się sporadycznie, na przykład po spędzeniu całego dnia w pozycji siedzącej, w wysokiej temperaturze, a następnego dnia rano nie ma już po nich śladu – nie powinniśmy się niepokoić.
-
Obrzęk to tylko defekt kosmetyczny
Jest to ogromny mit. Jak wspomniano w punkcie pierwszym, długo utrzymujący się obrzęk może być następstwem poważnej choroby. W przebiegu niewydolności żylnej może dojść do groźnych powikłań, brak podjętego leczenia może doprowadzić do choroby zakrzepowo-zatorowej, zamknięcia światła dużego naczynia, niedotlenienia tkanek, udaru.
-
Obrzęk obrzękowi nierówny
Istnieje kilka typów obrzęków. W obrzęku limfatycznym płynem gromadzącym się w przestrzeni pozanaczyniowej jest limfa. W przypadku obrzęku lipidowego dochodzi do nieprawidłowego gromadzenia się tkanki tłuszczowej pod skórą, szczególnie w dolnych partiach ciała, przy szczupłej górnej części sylwetki. Przebieg i leczenie jednego i drugiego typu różnią się od siebie.
-
Obrzęk to objaw alarmujący w każdym przypadku
Faktem jest, że występowanie obrzęków bardzo często świadczy o zaburzeniu działania któregoś z układów (sercowo-naczyniowy, limfatyczny, zaburzenia czynności nerek, tarczycy). Nawracające lub długotrwale utrzymujące się obrzęki którym towarzyszy ból i dyskomfort, zawsze powinny skłonić nas do wizyty u lekarza. Jeśli jednak nie są związane z uczuciem ciężkości nóg i pojawiają się sporadycznie, na przykład po spędzeniu całego dnia w pozycji siedzącej, w wysokiej temperaturze, a następnego dnia rano nie ma już po nich śladu – nie powinniśmy się niepokoić.
-
Flebolog może pomóc w leczeniu obrzęków
Lekarz flebolog to specjalista zajmujący się chorobami żył. Obrzęki bardzo często skorelowane są z niewydolnością żylną. Aby zapobiec progresji choroby, powstawaniu żylaków i zakrzepicy, warto odwiedzić lekarza flebologa, który wykona badanie USG-Doppler obrazujące naczynia oraz zadecyduje o właściwym, indywidualnym postępowaniu.
-
Kompresjoterapia i drenaż limfatyczny są skuteczną drogą walki z obrzękami
Wyroby uciskowe i terapia masażem wchodzą w skład kompleksowej terapii przeciwobrzękowej. Dobierając odpowiedni ucisk w zależności od stopnia i rozległości obrzęku można go skutecznie zmniejszyć. Rajstopy, pończochy i bandaże uciskowe poprawiają pracę żył usprawniając krążenie w kończynach dolnych.
-
Obrzęki występują jedynie u dorosłych
To mit. Choć w głównej mierze spotyka się je u starszych osób, mogą występować również u dzieci, na skutek alergii, urazu, zaburzeń hormonalnych czy chorób układowych, diagnozowanych przez pediatrę.
-
Na obrzęki nie wpływa tryb życia
Mit. Aktywność fizyczna, prawidłowa masa ciała, zrównoważona dieta, w tym unikanie alkoholu i wyrobów tytoniowych to działania profilaktyczne, wspomagające działanie układu krążenia. Należy unikać długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej lub stojącej, a jeśli nie ma takiej możliwości należy wykonywać ćwiczenia zmniejszające zastój krwi w kończynach dolnych.
