Tętniaki mogą lokalizować się w każdej tętnicy występującej w organizmie człowieka, szczególnie w aorcie, tętnicy udowej i podkolanowej, a także w sercu.
Czym są tętniaki innych tętnic?
Obecność tętniaków może nie dawać żadnych objawów, zwykle jednak związana jest z nieokreślonymi bólami w jamie brzusznej lub okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Pacjenci zgłaszają także uczucie pulsowania. W groźniejszych stanach, kiedy tętniak zagraża pęknięciem, charakterystycznym objawem jest ból promieniujący z okolicy lędźwiowej i śródbrzusza, aż do okolicy ud i krocza. Nieleczone tętniaki tętnic mogą prowadzić do groźnych powikłań, jakimi są pęknięcie, krwotok oraz zatory skrzeplinami znajdującymi się w worku tętniaka.
W przypadku niektórych, małych, bezobjawowych tętniaków, początkowo stosuje się regularne kontrole pozwalające na obserwacje zmiany. Jeśli jednak tętniak daje objawy lub zlokalizowany jest w miejscu o podwyższonym ryzyku pęknięcia, metodą leczenia jest chirurgiczne wycięcie wraz z wszyciem w naczynie protezy naczyniowej lub operacja węwnątrznaczyniowa – z implatacją stentgraftu. Wykonuje się ją zwykle u osób obciążonych chorobami współtowarzyszącymi.
Podział tętniaków - prawdziwe, rzekome i rozwarstwiające
Tętniaki dzielimy na prawdziwe, rzekome i rozwarstwiające. Tętniaki prawdziwe - są poszerzeniem ściany tętnicy bez przerwania jej ciągłości. Tętniak rzekomy - powstaje z krwiaka tętniącego i wiąże się z przerwaniem wszystkich warstw tętnicy. W przebiegu tętniaka rozwarstwiającego dochodzi do przerwania ciągłości błony wewnętrznej z utworzeniem patologicznego kanału w ścianie naczynia.
Tętniak rzekomy
Tętniak - to mogąca wystąpić we wszystkich tętnicach zmiana, mająca obraz wypełnionego krwią poszerzenia światła naczynia. W przypadku tętniaka rzekomego dochodzi jednak nie do poszerzenia, a do przerwania wszystkich warstw ściany tętnicy.
Jak powstaje tętniak rzekomy?
Po przerwaniu ścian naczynia dochodzi do wylewu krwi do przestrzeni międzynaczyniowych. Dalsze krwawienie tamowane jest przez ucisk okolicznych tkanek (mięśni, powięzi, tkanki łącznej). Tworzący się krwiak tętniący na obrzeżach zaczyna stopniowo organizować się w skrzepy, a po powstaniu torebki staje się właśnie tętniakiem rzekomym.
Objawy
Objawami krwiaka tętniącego, tak jak w przypadku krwiaków prawdziwych - są bóle umiejscowione w okolicy lędźwiowo-krzyżowej lub jamie brzusznej, odczucie wewnętrznego pulsowania. W krytycznych przypadkach, jeśli nie uda się wcześnie wykryć tętniaka, dochodzi do masywnego krwotoku.
Leczenie tętniaka rzekomego
Wczesne wykrycie i leczenie krwiaka tętniącego, będącego bezpośrednim wyjściem do utworzenia tętniaka rzekomego, polega na ucisku lub wstrzyknięciu trombiny (czynnika niezbędnego do powstawania skrzepu). Jeśli jednak doszło do otorebkowania krwiaka tętniącego (czyli powstał tętniak rzekomy) leczenie polega na jego operacyjnym wycięciu, najczęściej powiązanym z wszyciem protezy naczyniowej w miejsce uszkodzonego naczynia.
Tętniaki innych tętnic - rodzaje
Tętniak - to mogąca wystąpić we wszystkich tętnicach zmiana, mająca obraz wypełnionego krwią poszerzenia światła naczynia. Tętniaki stanowią bezpośrednie zagrożenie życia. Jednak w większości przypadków wczesne rozpoznanie i leczenie zwiększają szanse na przeżycie.
Tętniak tętnicy śledzionowej
Tętniak tętnicy śledzionowej może być prawdziwy, kiedy poszerzeniu światła naczynia nie towarzyszy przerwanie jego ciągłości oraz rzekomy – związany z przerwaniem wszystkich warstw budujących naczynie. Tętniaki tętnicy śledzionowej występują stosunkowo rzadko, są jednak na trzecim miejscu tętniaków tworzących się w jamie brzusznej.
Kto jest szczególnie narażony?
Tętniaki tętnicy śledzionowej korelują z nadciśnieniem, chorobami wątroby, mogą występować także u kobiet po przebytych ciążach. Znacznie częściej występują u kobiet, a do ich powstawania przyczynia się także wiek.
Badanie
Tętniaki tętnicy śledzionowej obrazować można za pomocą cyfrowej angiografii subtrakcyjnej lub nieinwazyjnej metody – USG Doppler, jest ono jednak mniej czułe. Wykonać można również tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny, metody te są jednak przeciwskazane u kobiet w ciąży.
Leczenie
Ze względu na duże ryzyko pęknięcia oraz idące za tym konsekwencje, zaleca się leczenie wszystkich tętniaków tętnicy śledzionowej. Może polegać ono na chirurgicznym wycięciu tętniaka i rekonstrukcji fragmentu naczynia lub na założeniu stentu wewnątrznaczyniowego, szczególnie w przypadku chorych obciążonych chorobami towarzyszącymi.
Niezwykle ważne jest szybkie postępowanie w przypadku wykrycia tętniaka u kobiet w ciąży – polegające na chirurgicznym wycięciu tętniaka w obawie o podwyższone ryzyko jego pęknięcia.
Tętniak tętnicy podkolanowej
Tętniak okolicy podkolanowej stanowi około 70% wszystkich tętniaków kończyn dolnych. Sam tętniak jest balonowatym lub wrzecionowatym poszerzeniem ściany tętnicy bez przerwania jej ciągłości (w przypadku tętniaków prawdziwych).
Jak rozpoznać?
Kiedy w obszarze tym pojawia się wyczuwalne palpacyjnie zgrubienie, guz, należy wykonać badanie USG Doppler. Czasem może wystąpić także ból, co jest objawem uciskania tętniaka na otaczające struktury. Bezobjawowe tętniaki nieprzekraczające 2cm, zwykle podlegają dalszej obserwacji, ze względu na inwazyjność leczenia operacyjnego.
Powikłania
Tętniak tętnicy podkolanowej może wiązać się z groźnymi powikłaniami, takimi jak zakrzepica i zatorowość płucna, a co za tym idzie udar mózgu. W przypadku jego potwierdzenia, w zależności od wymiarów i tempa progresji, należy zaplanować leczenie.
Osoby z tętniakiem tętnicy podkolanowej należą do grupy wysokiego ryzyka, jeśli chodzi o wystąpienie tętniaka aorty - często niestety śmiertelnego w skutkach. Nie należy zatem bagatelizować niepokojących zmian w tej okolicy.
Leczenie
Metodą leczenia tętniaka jest jego chirurgiczne wycięcie, a następnie odtworzenie przepływu krwi. Obecnie stosuje się także mniej inwazyjne zabiegi wewnątrznaczyniowe.
