To najbardziej niebezpieczny rodzaj ran i choć te schorzenia występują stosunkowo rzadko, to nieleczone mogą w krótkim czasie doprowadzić do amputacji kończyny. Pojawiają się one na kończynach dolnych pacjenta i często są przyczyną uciążliwego bólu, który utrudnia choremu codzienne funkcjonowanie. Bóle występują również w nocy, utrudniając pacjentowi spokojny sen.
Czym są rany tętnicze?
Częstość występowania choroby rośnie wraz z wiekiem i związane jest najczęściej z miażdżycą tętnic kończyn dolnych. W wyniku rozwoju miażdżycy dochodzi do zwężenia naczyń i upośledzenia przepływu krwi. Konsekwencją jest niedostateczne dostarczanie składników odżywczych i tlenu do tkanek, a w efekcie rozwój martwicy.
Owrzodzenia tętnicze najczęściej występują na piętach, palcach stóp, grzbiecie stopy. Głównym objawem ran tętniczych jest ból. Wynika to z niedokrwienia kończyny, do której tętnica doprowadza krew. Alarmującym sygnałem mogącym wskazywać na powstawanie rany, są bóle łydki przy chodzeniu – chromanie przestankowe.
Na czym polega leczenie ran tętniczych?
Podstawowym badaniem stwierdzającym przyczynę niedokrwienną owrzodzeń w obrębie kończyn dolnych jest USG Doppler. Badanie to jest nieinwazyjne i nieobciążające dla pacjenta, pozwala na dość dokładne obrazowanie stanu naczyń.
Po ustaleniu wstępnej diagnozy, konieczne jest pilne zaplanowanie leczenia. Jest to leczenie zabiegowe – rewaskularyzacja, czyli poprawa ukrwienia kończyny oraz chirurgiczne opracowanie, podczas którego usuwa się martwe tkanki.
Rewaskularyzacja
Po zdiagnozowaniu przyczyny tętniczej konieczna jest pilna hospitalizacja na oddziale chirurgii naczyniowej i poprawa ukrwienia. Zwlekanie w tym przypadku często doprowadza do powiększania się zakresu martwicy oraz konieczności amputacji kończyny. Poprawa ukrwienia sprawia, że przepływ krwi przez tkanki ulega poprawie i daje niezbędne do gojenia rany warunki.
Po ustaleniu diagnozy na podstawie badania obrazowego, najczęściej USG Doppler, chirurg naczyniowy ustala plan leczenia. W zależności od rozległości zmian w tętnicach metoda leczenia zostaje dobrana indywidualnie dla każdego przypadku.
Preferowanym leczeniem jest jednak zabieg wewnątrznaczyniowy, ponieważ, zwłaszcza w przypadku ran i martwicy, niesie mniejsze niż operacja klasyczna ryzyko zakażenia rany pooperacyjnej. W niektórych przypadkach wskazane jest leczenie hybrydowe – połączenie techniki wewnątrznaczyniowej oraz wykorzystania by-pasów.
W zależności od tego, jak rozległy był zabieg rewaskularyzacji, pobyt pacjenta w szpitalu trwa od kilku do kilkunastu dni. Jeśli rany były niewielkie, to zwykle sama poprawa ukrwienia kończyny daje dobre warunki do zagojenia. Jeśli natomiast doszło do martwicy tkanek, konieczne jest opracowanie chirurgiczne zmienionego chorobowo obszaru.
Opracowanie chirurgiczne
Po zabiegowej poprawie ukrwienia kończyny, konieczne może być chirurgiczne opracowanie ran. Postępowanie takie, ma na celu oddzielenie tkanek martwych od zdrowych - co daje warunki do wygojenia rany, a także redukuje ryzyko zakażenia.
Jeśli zmiany są stosunkowo niewielkie, chirurg naczyniowy może przeprowadzić zabieg w warunkach ambulatoryjnych (w przychodni), dzięki czemu pacjent może być szybciej wypisany do domu. Odbywa się to w znieczuleniu miejscowym lub blokadzie okołokostkowej pod kontrolą USG. Lekarz chirurg oczyszcza małe fragmenty stopy, część, bądź całe palce zajęte martwicą.
Jeśli martwica jest rozległa zabieg wykonuje się w warunkach szpitalnych.
Pacjent po oczyszczeniu ran wymaga opatrunków specjalistycznych i regularnej kontroli do momentu pełnego wygojenia ran. W przypadku amputacji w obrębie stopy może być konieczne dobranie odpowiedniego obuwia odciążającego.
