Żylaki przymacicza to trwałe, ograniczone rozszerzenia żył. Mają postać wężowatych sznurów, splotów lub kłębków, często z balonowatym uwypukleniem. W 95% powstają samoistnie i określane są wtedy jako żylaki pierwotne. Istnieją czynniki usposabiające do powstania żylaków, takie jak długotrwała stojąca postawa człowieka, ciąża, zaburzenia hormonalne, nadwaga. Mogą również występować u kobiet bez wymienionych czynników ryzyka.
Czym są żylaki przymacicza?
Żyły biegnące wzdłuż brzegu macicy tworzą splot żylny maciczny. Z tego splotu, u podstawy przymacicza powstaje jedna bądź kilka silnych żż. macicznych, które łączą się żyłą jajnikową. To zespolenie stanowi najsilniejszy poboczny odpływ krwi żylnej. Żyły maciczne uchodzą następnie do żyły biodrowej wewnętrznej. Inne możliwe zespolenia zlokalizowane w tym obszarze to zespolenia z żyłami splotu pęcherzowego, z żyłami odbytnicy oraz żyłami dna miednicy. Przy zastoju żył splotu macicznego zachodzi, więc możliwość odprowadzenia krwi żylnej wyżej wymienionymi drogami. Dlatego właśnie żylaki przymacicza mogą współwystępować z żylakami odbytu, sromu oraz kończyn dolnych.
Przyczyna powstawania żylaków przymacicza nie jest do końca poznana. Mogą wiązać się z różnymi patologiami jak: przebyta zakrzepica, zespoły uciskowe lub masy w jamie brzusznej. Najczęstszą przyczyną jest jednak przebyta ciąża. Ryzyko wystąpienia żylaków przymacicza wzrasta proporcjonalnie do przebytych ciąż i porodów. Podczas ciąży przepływ krwi w układzie żylnym staje się utrudniony i spowolniony. Zwiększająca swoje wymiary macica uciska na żyły miednicy i żyłę główną dolną, co w konsekwencji przekłada się na powstawanie żylaków przymacicza. Zastój żylny, wzrost ciśnienia śródbrzusznego oraz duże zmiany hormonalne w trakcie trwania ciąży są przyczyną tej dolegliwości statystycznie u 1/4 kobiet, a im więcej przebytych w przeszłości ciąż, tym większe jest ryzyko ich wystąpienia.
Objawy żylaków przymacicza występują jedynie u pewnej grupy obarczonych nimi kobiet. Dolegliwości mogą być odczuwane jako tępy, ciągły ból zlokalizowany w dolnej części brzucha. Do nasilenia dolegliwości może dojść podczas miesiączki, po stosunku płciowym, a także pod koniec dnia po intensywnym wysiłku fizycznym lub długotrwałym przebywaniu w jednej pozycji. Dolegliwości bólowe nasilić może także wysoka temperatura otoczenia.
Podstawowym badaniem, którym posługuje się lekarz flebolog podczas diagnozowania żylaków przymacicza jest nieinwazyjne badanie USG-Doppler (przezbrzuszne lub transwaginalne). Badanie to umożliwia ocenę stanu żył okolic intymnych, a po wykluczeniu innych chorób pozwala na postawienie diagnozy. Inne badania diagnostyczne to rezonans magnetyczny, którego zaletą jest brak napromieniania pacjentki. Wykonanie tomografii komputerowej również bywa przydatne w niektórych przypadkach, jednak przez to, że wiąże się z dawką promieniowania, nie powinno być stosowane u kobiet planujących ciążę.
Na czym polega leczenie żylaków przymacicza?
W zależności od zaawansowania schorzenia, leczenie może polegać na farmakoterapii, skleroterapii, embolizacji wewnątrznaczyniowej lub chirurgicznym podwiązaniu żył jajnikowych. Ta ostatnia metoda, ze względu na wysoki odsetek niepowodzeń, nie jest obecnie rekomendowana.
Farmakoterapia w przypadku żylaków przymacicza jest leczeniem, od którego powinno się rozpoczynać terapie. Ma za zadanie złagodzić dolegliwości i zmniejszyć stan zapalny. W tym celu stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne. Drugą możliwością jest wykorzystanie terapii hormonalnej, która wpływa na obkurczanie naczyń żylnych. W wielu przypadkach leczenie farmakologiczne jest wystarczające i są wymagane metody.
Zabieg skleroterapii polega na zamykaniu zmienionych patologicznie naczyń poprzez podawanie do nich preparatów chemicznych w formie piany. W wyniku tej małoinwazyjnej metody naczynia ulegają obliteracji, czyli stopniowemu zmniejszaniu ich średnicy. W końcowej fazie dochodzi do całkowitego zamknięcia światła żyły.
Embolizacja wewnątrznaczyniowa – ta metoda wykorzystywana jest przy większych patologiach naczyniowych. Do zamknięcia światła zmienionego naczynia żylnego używa się specjalnych „sprężynek” lub „spiralek” wprowadzanych z dostępu od żyły udowej.
Obecne metody leczenia żylaków przymacicza nie wiążą się z bólem, rozległymi bliznami czy długoczasową hospitalizacją. Pacjentki poddawane nowoczesnemu leczeniu są w pełni sprawne zaraz po zabiegu.
